Trong 2 ngày qua, tại một số tỉnh miền núi phía Bắc đã xảy ra mưa lớn, gây lũ ống, sạt lở đất, ngập lụt nghiêm trọng, thiệt hại nặng nề về người, nhà cửa của nhân dân, công trình hạ tầng, ảnh hưởng đến sản xuất, nhất là tại các huyện Hoàng Su Phì, Bắc Mê và TP Hà Giang của tỉnh Hà Giang.

Lượng mưa lớn nhất trong 59 năm qua

Theo ông Hoàng Phúc Lâm, Phó Giám đốc Trung tâm dự báo khí tượng thuỷ văn quốc gia, nguyên nhân gây mưa lũ là do ảnh hưởng của vùng hội tụ gió trên cao đã gây ra mưa rào và giông cho các tỉnh Bắc Bộ, khu vực vùng núi và trung du Bắc Bộ đã có mưa to đến rất to.

TP Hà Giang ngập sâu trong nước

Đặc biệt mưa lớn đã xảy ra trên địa bàn tỉnh Hà Giang. Lượng mưa phổ biến trong 24 giờ đạt từ 100 - 300mm. Tại TP Hà Giang có mưa đặc biệt to, lượng mưa từ 19h ngày 20/7 đến 19h ngày 21/7 đạt  347 mm. Đây là lượng mưa trong 24 giờ lớn nhất theo số liệu quan trắc từ năm 1961 đến nay.

Mực nước thượng lưu sông Lô tại Hà Giang đã lên nhanh, biên độ lũ lên khoảng 5,8m, đạt mức 101,37m (10h/21/7), trên BĐ2 là 0,37m, hiện nay đang xuống nhanh, đã xuống dưới BĐ1.

Ngập lụt do mưa lớn tại các vùng trũng, thấp đã diễn ra tại TP Hà Giang, huyện Vị Xuyên và huyện Bắc Mê. Sạt lở đất đã xảy ra tại huyện Hoàng Su Phì, huyện Vị Xuyên và TP Hà Giang.

Ông Bùi Đức Tuấn, Giám đốc Đài Khí tượng Thủy văn khu vực Việt Bắc cho biết, thường những đợt lũ xảy ra là từ thượng nguồn và xuất hiện trên diện rộng. Tuy nhiên, đợt mưa lũ lần này lại chỉ tập trung ở Hà Giang.

TP Hà Giang có địa hình gần như một thung lũng. Xung quanh TP là các rãnh núi cao nên lượng nước dồn về rất nhanh.

Cũng theo ông Tuấn, lũ xuất hiện tại Hà Giang chỉ trên mức BĐ2 nhưng tập trung cục bộ ở một vài điểm nên gây ngập úng nhiều. Sau đó, lượng nước ứ đọng tại các điểm tràn ra gây ngập hết cả TP.

Không liên quan đến mưa lũ ở Trung Quốc

Hà Giang là tỉnh biên giới giáp với Trung Quốc, những ngày gần đây nhiều khu vực của Trung Quốc đang chịu ảnh hưởng nặng nề bởi mưa lũ. Từ đó, nhiều người cho rằng, mưa lũ tại TP Hà Giang vừa qua là do ảnh hưởng từ Trung Quốc, tuy nhiên, ông Tuấn đã bác bỏ thông tin này.

"Mưa xuất hiện tại chỗ, do chính vùng mây hội tụ hình thành tại khu vực, không phải do mây từ những nơi khác di chuyển đến. Do đó, mưa lũ ở Hà Giang đêm 20/7 và ngày 21/7 không liên quan đến mưa lũ ở bên Trung Quốc", ông Tuấn nói.

Trước đó, ông Vũ Đức Long, Phó Giám đốc Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia cũng cho biết, nguyên nhân của các đợt mưa lớn ở khu vực phía Đông và Đông Nam của Trung Quốc là do tác động của một dải mây Front (gọi là Front Mei-yu) đã được rất nhiều nhà khoa học Trung Quốc và Nhật Bản nghiên cứu.

Dải mây này là nguyên nhân gây ra mưa lớn cùng lũ lụt ở Nam Trung Quốc và Đài Loan trong tháng 5, tháng 6 và Nhật Bản trong tháng 6, tháng 7. Tuy nhiên may mắn là Front Mei-yu ít tác động đến khu vực phía Bắc của Việt Nam.

Nhận định tình hình thời tiết ở Bắc Bộ trong những ngày tới, Phó Giám đốc Trung tâm dự báo khí tượng thuỷ văn quốc gia Hoàng Phúc Lâm thông tin, do ảnh hưởng của vùng hội tụ gió trên cao nên từ giờ đến đêm nay ở vùng núi và trung du Bắc Bộ có mưa vừa, mưa to (lượng mưa phổ biến 40-80mm/24 giờ).

Tại các tỉnh Lai Châu, Điện Biên, Lào Cai, Yên Bái, Hà Giang, Tuyên Quang có mưa to, có nơi mưa rất to (lượng mưa phổ biến 50-100mm/24h, có nơi trên 150mm/24h). Trong mưa giông có khả năng xảy ra lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh. Thời gian mưa lớn tập trung vào đêm và sáng. Từ ngày 23/7, mưa trên khu vực này giảm dần.

Hôm nay và ngày mai, mực nước thượng lưu sông Hồng - Thái Bình sẽ xuất hiện một đợt lũ với biên độ lũ lên từ 2-4m, riêng sông Lô từ 4-6m. Trong đợt lũ này, mực nước đỉnh lũ các sông suối nhỏ và thượng lưu sông Lô có khả năng đạt mức BĐ2-BĐ3; thượng lưu sông Thao (sông Hồng) và sông Chảy có khả năng đạt mức BĐ1.

Nguy cơ rất cao xảy ra lũ quét, sạt lở đất và ngập úng cục bộ ở các tỉnh vùng núi khu vực Bắc Bộ, đặc biệt tại các tỉnh Lai Châu, Lào Cai, Yên Bái, Hà Giang, Tuyên Quang, Cao Bằng, Bắc Kạn; nguy cơ cao xảy ra ngập úng tại các đô thị, đặc biệt là các thành phố Hà Giang, Lào Cai.