Trong tháng 7 năm 2022, dự án Hỗ trợ cộng đồng các xã vùng đệm phát triển cây dược liệu dưới tán rừng nhằm tăng thu nhập và bảo tồn đa dạng sinh học ở Khu dự trữ sinh quyển thế giới Tây Nghệ An”, mã số VNM/UNDP/2021/06 do Trung Tâm Môi trường và Tài nguyên sinh học (CEBR) tổ chức điều hành và Hội Liên hiệp phụ nữ huyện Tương Dương đồng tổ chức thực hiện đã tiến hành các hoạt động khởi động dự án tại Hội trường UBND huyện Tương Dương. Tham dự Hội thảo khởi động có đại diện của các Sở ban ngành từ Trung ương đến địa phương và các chuyên gia đã đóng góp nhiều ý kiến quý báu để dự án giải quyết được 3 vấn đề quan trọng hiện nay các xã Yên Hòa và Nga My đang phải đối mặt là: (1) Thu hái cạn kiệt tài nguyên cây dược liệu từ rừng tự nhiên làm suy giảm đa dạng sinh học, giảm sinh kế và thu nhập; (2) Thiếu việc làm và thu nhập thấp làm gia tăng áp lực lên tài nguyên rừng, đa dạng sinh học và đất lâm nghiệp; (3) Hiểu biết và năng lực của cộng đồng trong bảo tồn, phát huy giá trị các loài cây dược liệu dưới tán rừng tự nhiên để tạo thu nhập rất hạn chế. Dự án hứa hẹn đạt được 1 mục tiêu chung, 3 mục tiêu cụ thể, 8 hoạt động phục vụ cho 8 kết quả mong đợi với nguồn kinh phí hơn 5 tỷ đồng được hỗ trợ bởi Chương trình tài trợ các dự án nhỏ - Quỹ Môi trường toàn cầu, Chương trình phát triển Liên Hợp Quốc cùng các khoản đối ứng từ CEBR, UBND và người dân, tiền Dịch vụ môi trường rừng của các xã Yên Hòa, Nga My. Dự án sẽ thực hiện trong thời gian 2 năm, từ tháng 6/2022 đến tháng 6/2024 tại 6 bản thuộc xã Yên Hòa (bản Đình Yên, Yên Tân, Yên Hợp), Nga My (bản Đàng, Xốp Kho, Na Kho) với sự ủng hộ, giúp đỡ của BQL rừng phòng hộ Tương Dương, BQL Khu BTTN Pù Huống để xây dựng cơ chế chia sẻ lợi ích nhằm quản lý, bảo tồn và thu hái bền vững dược liệu dưới tán 2.957 ha rừng. Dự án thành công sẽ tạo sinh kế bền vững cho người dân, đồng bào miền núi, nhằm thúc đẩy khai thác và phát huy các tiềm năng gắn với bảo tồn, phát triển đa dạng sinh học và đa dạng bản sắc văn hóa, phát huy thế mạnh về cảnh quan thiên nhiên, theo hướng bền vững kinh tế - xã hội, môi trường thích ứng biến đổi khí hậu.
Hội thảo khởi động dự án diễn ra tại UBND huyện Tương Dương, tháng 7/2022
Sau hội thảo khởi động, trong tháng 8 và tháng 9 năm 2022, trên địa bàn xã Yên Hòa, dự án đã tiến hành xây dựng 01 vườn ươm giống cây dược liệu tại bản Xiềng Líp với diện tích 100 m2 để chủ động nguồn giống dược liệu cho bà con; 03 mô hình trồng dược liệu với diện tích 9 ha để thực hiện trồng các loài Trà hoa vàng và Khôi nhung. Ban điều hành dự án đã họp với người dân, phối hợp với các chuyên gia kỹ thuật và giảng viên tập huấn cho 107 người dân các bản kỹ thuật nhân giống, trồng, chăm sóc, thu hái và thị trường của 04 loài cây dược liệu dưới tán rừng (Trà hoa vàng, Khôi tía, Ba kích tím, Bách bộ).
Tập huấn kỹ thuật nhân giống, trồng và chăm sóc các loài dược liệu dưới tán rừng
Dự án đã hỗ trợ cho người dân 3 bản 6.000 cây giống chè hoa vàng, 12.000 cây giống Khôi nhung để huấn luyện, làm quen với điều kiện khí hậu Yên Hòa trong khi chờ các bản thực hiện các hoạt động phát dọn thực bì, rào mô hình, đào hố, bón phân, ủ hoai để trồng cây khi thời tiết có mưa thuận lợi. Chạy đua với thời gian và thời tiết, hiện nay 3 bản Yên Tân, Đình Yên, Yên Hợp đã trồng xong 9 ha cây dược liệu dưới tán rừng với tỷ lệ sống đạt trên 90%. Các mô hình trồng dược liệu đã được đóng biển giới thiệu các hoạt động của dự án tới bà con nhân dân xã Yên Hòa. Bên cạnh đó, các cuộc họp giữa BĐH, chuyên gia với người dân, UBND xã Yên Hòa, Ban quản lý Khu BTTN Pù Huống, Ban quản lý RPH Tương Dương để thảo luận, xây dựng Cơ chế chia sẻ lợi ích nhằm quản lý, bảo tồn và thu hái bền vững dược liệu dưới tán 2.957 ha rừng.
Các hộ gia đình, thôn bản được cấp cây giống để thực hiện trồng trên 9 ha
ở xã Yên Hòa tại 3 bản Đình Yên, Yên Tân, Yên Hợp
Trong khuôn khổ các hoạt động của dự án, một quỹ sinh kế xoay vòng sẽ được thành lập ở xã Yên Hòa với nguồn kinh phí khoảng 300 triệu đồng từ việc tự nguyện đóng góp tiền ăn trưa, đi lại và tiền công khi tham gia các hoạt động Dự án, tiền DVMTR của xã, 20% tiền bán cây giống và 10% tiền bán dược liệu từ các hộ được hưởng lợi dự án. Quỹ sẽ cung cấp các gói vay ngắn hạn hạn để các hộ gia đình đã tham gia tập huấn có cơ hội phát triển các mô hình trồng dược liệu dưới tán rừng, duy trì sinh kế bền vững, cải thiện đời sống, giảm thiểu áp lực lên rừng, bảo tồn đa dạng sinh học ở Khu dự trữ sinh quyển thế giới Tây Nghệ An.
Trong thời gian tới, Ban điều hành dự án, UBND xã Yên Hòa, các cán bộ hiện trường sẽ thường xuyên và liên tục hỗ trợ các hộ gia đình, các bản thực hiện đúng các kỹ thuật chăm sóc cây trồng để đảm bảo tỷ lệ sống, cây phát triển tốt, trồng dặm các cây bị chết; hoàn thiện cơ chế hoạt động của quỹ sinh kế, xây dựng các cơ chế chia sẻ lợi ích với Khu BTTN Pù Huống, BQL RPH Tương Dương, cùng với các quy chế thôn bản phù hợp với thực tiễn công tác quản lý, bảo vệ, phát triển và khai thác tài nguyên cây dược liệu dưới tán rừng hiện hành.
Tin tức: BĐH, HT Yên Hòa
