Cuộc họp hàng quý về giám sát độc lập diễn biến rừng của mạng lưới FCIM lần thứ 8 được tổ chức vào ngày 18 tháng 08 năm 2023 tại Hội trường các Hội đoàn thể huyện Kỳ Sơn, Thị trấn Mường Xén, huyện Kỳ Sơn, tỉnh Nghệ An.
Tham dự cuộc họp về phía chính quyền và các bên liên quan có đại diện của UBND huyện Kỳ Sơn; đại diện UBND các xã Hữu Kiệm, Tây Sơn và Na Ngoi; đại diện Phòng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn huyện Kỳ Sơn; đại diện Ban quản lý Rừng phòng hộ và Hạt kiểm lâm huyện Kỳ Sơn; đại diện các Trạm kiểm lâm địa bàn 3 xã dự án. Về phía mạng lưới FCIM có đại diện nhóm FCIM cấp huyện Kỳ Sơn (nòng cốt là Hội nông dân, Hội phụ nữ và Đoàn thanh niên); đại diện các nhóm FCIM cấp xã Tây Sơn, Hữu Kiệm, Na Ngoi; đại diện 9 nhóm FCIM thôn bản và thành viên của Ban quản lý dự án.
Cuộc họp đã được nghe báo cáo “Giới thiệu về vai trò và các hoạt động của mạng lưới Giám sát thay đổi rừng (FCIM) huyện Kỳ Sơn”, đề xuất những giải pháp để mạng lưới FCIM hoạt động hiệu quả hơn, tăng cường các hoạt động tuyên tuyền sâu rộng vai trò của các tổ chức xã hội, tổ chức cộng đồng trên địa bàn huyện Kỳ Sơn. Bên cạnh đó, dự án cũng cập nhật Nghị định 107/2022/NĐ-CP về thí điểm chuyển nhượng kết quả giảm phát thải (bán tín chỉ các-bon) và quản lý tài chính thỏa thuận chi trả giảm phát thải khí nhà kính vùng Bắc Trung Bộ. Đặc biệt, về định mức chi giảm phát thải khí nhà kính đối với khoán bảo vệ rừng, mức khoán tối thiểu bằng mức hỗ trợ của ngân sách nhà nước cho khoán bảo vệ rừng, tối đa không lớn hơn 2 lần mức hỗ trợ của ngân sách nhà nước cho khoán bảo vệ rừng theo đối tượng nhận khoán trên cùng địa bàn cấp tỉnh, mức cụ thể do UBND cấp tỉnh quy định. Đối với hoạt động hỗ trợ phát triển sinh kế: Định mức hỗ trợ là 50.000.000 đồng/cộng đồng dân cư/năm. Dự án cũng phổ biến cho mạng lưới FCIM “Sổ tay hướng dẫn thực hiện thỏa thuận chi trả giảm phát thải vùng Bắc Trung Bộ (ERPA)” nhằm cung cấp thêm thông tin và quyền lợi cho các cộng đồng tham gia bảo vệ rừng.
Tại cuộc họp hàng quý, các đại biểu đã được nghe báo cáo “Một số kết quả giám sát thay đổi rừng trên địa bàn huyện Kỳ Sơn” đến tháng 7/2023. Theo đó, hệ thống Terra-i đã phát hiện thêm được 24 điểm mất rừng ở các mức độ Cao và Trung bình có nguồn gốc Rừng tự nhiên thuộc các khu vực rừng mà các nhóm FCIM đăng ký bảo vệ. Trong đó, xã Tây Sơn có thêm 8 điểm cảnh báo mới, xã Hữu Kiệm có thêm 1 điểm cảnh báo mới và xã Na Ngoi có thêm 15 điểm cảnh báo mới. Riêng các khu vực quản lý của các nhóm FCIM bản Na Lượng 1, bản Na Chảo không xuất hiện thêm các điểm cảnh báo. Với nhiều nỗ lực, 9 nhóm FCIM đã thực địa được 36 điểm cảnh báo mất rừng, ghi nhận các điểm cảnh báo là chính xác và báo cáo lên hệ thống Terra-i. Trong đó, xác định được các nguyên nhân mất rừng là do người dân phát thực bì trên các diện tích nương rẫy đã canh tác từ lâu, không có diện tích phá rừng mới.
Cuộc họp đã nhận được các ý kiến của các đại diện chính quyền và các bên liên quan về hoạt động của mạng lưới FCIM cũng như đề xuất được một số giải pháp để mạng lưới hoạt động hiệu quả, nhất là trong thời gian tới có cơ hội tham gia vào các hoạt động chi trả phát thải theo Nghị định 107.
Về phía chính quyền, Ông Hoàng Văn Huynh, Hạt trưởng hạt Kiểm lâm Kỳ Sơn cho rằng thực trạng rừng chưa được phân tách rõ ràng các diện tích thuộc chủ rừng quản lý (BQL RPH Kỳ Sơn, Tổng đội TNXP 10, UBND các xã; giao đất giao rừng cho các hộ gia đình (quy hoạch đất lâm nghiệm, đất rừng sản xuất). Cho nên, khi các điểm cảnh báo xuất hiện trên hệ thống Terra-i, hầu hết là thuộc các khu vực nương rẫy, đã phát từ rất lâu, cây đã phục hồi hoặc mới phát lại trong thời gian gần đây. Tuy nhiên, trong thời gian tới, khi thực hiện khoản hỗ trợ 50 triệu/cộng đồng/năm thì phải xem nhóm FCIM có quản lý khu vực rừng được hưởng chế độ không. BQL RPH Kỳ Sơn và UBND các xã cần xem xét chỗ này và ưu tiên cho các nhóm FCIM. Ông Trần Văn Hiệp, Rừng phòng hộ huyện Kỳ Sơn cho rằng việc chi trả theo Nghị định 107/2022/NĐ-CP, chưa có thông tư hướng dẫn, nhưng sẽ chi trả không trùng với các nguồn khác như nguồn mục tiêu quốc gia 27.000 ha, tự bảo vệ 19.000 ha, còn khoảng 10.000 ha. Ở Kỳ Sơn hiện nay có một lượng lớn các diện tích rừng phục hồi sau nương rẫy với diện tích khoảng 30.000 ha, sẽ được chi trả nguồn lâm nghiệp bền vừng 500.000 đồng/ha, cần được khoanh nuôi, bảo vệ. Dự án cần hỗ trợ, tuyên truyền cho người dân hiểu thêm về hạng mục này, người dân có ý thức khoanh nuôi, bảo vệ để được hưởng hỗ trợ. Ông Vừ Bá Rê, Phó chủ tịch UBND xã Tây Sơn cho rằng khi thực hiện các hoạt động chi trả phát thải, cần kết hợp hoạt động của các nhóm FCIM với hoạt động của BQL RPH Kỳ Sơn để có hiệu quả hơn, tận dụng được kinh nghiệm của các nhóm FCIM, không cần phải đào tạo lại.
Trao đổi với các cấp chính quyền, mạng lưới FCIM huyện Kỳ Sơn cũng mong muốn được ưu tiên tham gia các hoạt động bảo vệ rừng trong thời gian tới, nhất là các hoạt động chi trả giảm phát thải theo Nghị định 107/2022/NĐ-CP. Dự án cần nhanh chóng có những động thái công nhận vai trò của mạng lưới FCIM Kỳ Sơn, xác lập vai trò trong công tác bảo vệ rừng, công nhận và tham gia vào các chương trình dự án tiếp theo, nhất là phối hợp chặt chẽ giữ Hội nông dân – Đoàn thanh niên và Hội phụ nữ huyện Kỳ Sơn. FCIM các thôn bản mong muốn chính quyền hỗ trợ các hoạt động cộng đồng, nhất là chi trả khoản 50 triệu/cộng đồng/năm theo chương trình giảm phát thải. Thành viên các nhóm FCIM cấp huyện, xã sẽ tiếp tục hỗ trợ các nhóm FCIM thôn bản thực hiện hiệu quả hoạt động giám sát rừng.
Kết thúc cuộc họp, các bên liên quan và mạng lưới FCIM đã thống nhất các nội dung đối thoại cấp huyện đề xuất cho BQL dự án và đối thoại cấp tỉnh:
(i) Nâng cao độ chính xác và cập nhật của hệ thống Terra-i; cập nhập thêm các điểm mới thường xuyên hơn, mở rộng các khoảnh mới để theo dõi.
(ii) Chính quyền địa phương và các bên liên quan (kiểm lâm, rừng phòng hộ) tích cực hỗ trợ, công nhận vai trò của mạng lưới FCIM ở Kỳ Sơn, ưu tiên các hoạt động chi trả giảm phát thải theo Nghị định 107/ND-CP năm 2022.
(iii) Mở rộng hoạt động mạng lưới FCIM cho đủ 10 xã tại huyện Kỳ Sơn để tăng cường công tác bảo vệ rừng trên địa bàn huyện Kỳ Sơn; phục vụ các chương trình phát triển Nông Lâm nghiệp trên địa bàn trong thời gian tới theo ý tưởng của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn dành cho Kỳ Sơn.
(iv) Hoạt động truyền thông dự án cần vươn xa đến các thôn bản và xã khác trên địa bàn huyện Kỳ Sơn thông qua các phương tiện truyền thông; nâng cao nhận thức cho người dân về bảo vệ, phục hồi rừng sau nương rẫy để hưởng nguồn hỗ trợ 500.000 đồng/ha.
(v) Hỗ trợ các nhóm FCIM đồ bảo hộ đi rừng (giày hoặc ủng) để đảm bảo an toàn, sức khỏe cho thành viên các nhóm FCIM; củng cố và kiện toàn mạng lưới FCIM cấp thôn bản.
HÌNH ẢNH CUỘC ĐỐI THOẠI LẦN THỨ 8
Toàn cảnh cuộc đối thoại huyện Kỳ Sơn
Ông Nguyễn Xuân Bắc, PCT UBND xã Hữu Kiệm đánh giá hoạt động mạng lưới FCIM huyện Kỳ Sơn cũng như FCIM xã Hữu Kiệm
Ông Hoàng Văn Huynh, Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm Kỳ Sơn đánh giá về mạng lưới FCIM, công tác bảo vệ rừng trên địa bàn Kỳ Sơn
Ông Mùa Bá Chài, Đại diện nhóm FCIM xã Na Ngoi phát biểu
Tin bài, hình ảnh: CBHT, FCIM Kỳ Sơn, CGTT
