Trong bóng tối của dãy núi Puxailaileng, nơi mà mây mù bao phủ quanh năm, xã Na Ngoi nằm yên bên những đỉnh núi hiểm trở. Cuộc sống của người dân Mông ở đây không hề dễ dàng, luôn đối mặt với những thách thức từ tự nhiên, nhất là việc bảo vệ rừng xanh - nguồn sống quý báu của họ. Trong thế giới rừng sâu này, một nhân vật lớn lên từ bản Pù Quặc 3 đã nổi lên như một cây pơ mu đang được tiếp thêm nhựa sống. Đó chính là Xồng Bá Tu, một điển hình của sự quyết tâm và nỗ lực trong việc bảo vệ môi trường và di sản thiên nhiên.
Xồng Bá Tu (Người ngồi bên phải) trong chuyến đi kiểm tra mất rừng cùng nhóm FCIM bản Pù Quặc 3, xã Na Ngoi
Thời thơ ấu và giấc mơ về rừng xanh
Xồng Bá Tu sinh ra và lớn lên ở bản Pù Quặc 3, nơi mà rừng rậm và núi non là môi trường sống tự nhiên của anh. Thuở nhỏ, như bao đứa trẻ ở bản làng, Bá Tu biết đến rừng thông qua việc đi săn bắt, đốn củi, phát nương làm rẫy, xẻ gỗ dựng nhà. Điều này đã gây ảnh hưởng không nhỏ đến diện tích rừng xanh ở vùng Puxailaileng, nhưng đồng thời cũng góp phần tạo nên ký ức tuổi thơ đáng nhớ trong anh.
Lớn lên và được tiếp xúc với giáo dục, Xồng Bá Tu bắt đầu nhận ra giá trị thực sự của rừng. Anh cảm thấy rằng rừng không chỉ là nguồn sống vật chất mà còn là nguồn sống tinh thần của cả cộng đồng. Với ước mơ bảo vệ và giữ gìn rừng xanh, Tu quyết định bắt đầu một hành trình dài hơi, không chỉ làm giàu bản thân mình mà còn mang lại lợi ích cho hàng ngàn người dân sinh sống trong khu vực.
Hành trình tham gia dự án giám sát, bảo vệ rừng
Năm 2021, cơ hội đã đến với Xồng Bá Tu, khi anh là một trong những người tham gia chương trình “Tăng cường sự tham gia của các tổ chức xã hội cấp cơ sở trong việc giám sát các chương trình REDD+ tại Việt Nam”. Với vai trò là phó trưởng nhóm FCIM - nhóm giám sát rừng cộng đồng, của bản Pù Quặc 3, Tu đã có cơ hội thể hiện tài năng và sự nhiệt huyết của mình trong việc bảo vệ rừng.
Ở xã Na Ngoi, trước đây, hiện tượng chặt phá rừng diễn ra khá phổ biến. Từ ngày có dự án, có sự tham gia năng nổ của Tu, nạn phá rừng giảm đáng kể. Anh không chỉ làm việc với nhiệt huyết mà còn thông qua chiến dịch truyền thông, anh đã lan tỏa được ý thức về bảo vệ môi trường và giữ gìn nguồn tài nguyên thiên nhiên cho cả cộng đồng. Chiến dịch truyền thông của dự án là do Tu lên ý tưởng, viết kịch bản và tập hợp mọi người luyện tập, đã thu được hiệu quả thiết thực đối với bà con trong địa bàn.
Một trong những điểm nổi bật của Xồng Bá Tu là khả năng sử dụng công nghệ viễn thám để giám sát, bảo vệ rừng. Anh đã thực hiện việc lấy tọa độ rất chính xác để tổ chức các hoạt động giám sát rừng đều đặn theo lịch trình, không kể thời tiết và địa hình khó khăn. Ngay cả khi thời tiết không thuận lợi, Tu vẫn động viên mọi người chịu khó, vượt qua đêm đông rét muốt, những chặng đường rừng cheo leo, để đi giám sát rừng bằng được, theo đúng lịch định kỳ đã cam kết với dự án.
Xồng Bá Tu (người cầm khèn, đứng đầu hàng từ phải qua) trong Chiến dịch truyền thông của Dự án ở xã Na Ngoi, huyện Kỳ Sơn, tỉnh Nghệ An.
Tấm gương sáng trong cộng đồng
Ngoài việc giám sát và bảo vệ rừng, Xồng Bá Tu còn chịu khó học hỏi nhiều nơi, nhiều vùng miền núi trong cả nước để tham gia phát triển kinh tế từ rừng một cách hợp pháp. Điều này đã giúp bà con nhận ra giá trị thực sự của rừng, và nhận thức được rằng rừng chính là cuộc sống của họ, phải quyết giữ lấy rừng. Dự án trồng cây dược liệu dưới tán rừng, phát triển sinh kế từ rừng, Bá Tu đều tích cực tham gia. Và anh đã chứng minh cho mọi người thấy: chỉ có giữ rừng, cơ hội thoát nghèo mới có thể nhanh chóng đến với bà con.
Xồng Bá Tu không chỉ là một người bảo vệ rừng xuất sắc mà còn là một lực lượng tiềm năng, có khả năng trở thành nòng cốt của Kỳ Sơn khi mạng lưới FCIM được mở rộng. Với tinh thần nhiệt huyết, kiến thức sâu rộng về quản lý và bảo vệ rừng, cùng với kinh nghiệm thực tiễn trong hoạt động trên thực địa, Tu đã chứng minh mình là một ứng cử viên lý tưởng cho vị trí quan trọng này. Việc mở rộng mạng lưới FCIM sẽ mang lại nhiều cơ hội mới cho cộng đồng, từ việc tạo ra các nguồn thu nhập bền vững cho người dân địa phương đến việc tăng cường bảo vệ môi trường và di sản thiên nhiên.
Xồng Bá Tu (người thứ 4 từ phải qua) trong đội thi của FCIM bản Pù Quặc 3
Xồng Bá Tu, với sự tận tâm trong công việc, có thể đóng góp không nhỏ vào việc xây dựng và phát triển mạng lưới này. Bằng việc trở thành lực lượng nòng cốt của Kỳ Sơn, Tu có thể đưa ra các chiến lược và chương trình hành động cụ thể để thúc đẩy quá trình bảo vệ rừng và phát triển kinh tế xanh tại địa phương. Anh cũng có thể đào tạo và động viên những người trẻ khác trong cộng đồng để họ tham gia vào các hoạt động bảo vệ môi trường và sử dụng tài nguyên rừng một cách bền vững. Với tài năng và tinh thần lãnh đạo, Xồng Bá Tu có thể đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng một cộng đồng mạnh mẽ và phát triển bền vững tại Kỳ Sơn, giúp tạo ra một tương lai tươi sáng hơn cho những thế hệ sau này.
Câu chuyện về Xồng Bá Tu là một thông điệp đầy tích cực và động viên cho tất cả chúng ta, nhắc nhở rằng mỗi người chúng ta đều có thể làm một phần nhỏ để bảo vệ hành tinh của chúng ta. Đó là câu chuyện kể bên đỉnh Phù Xai, nơi tinh thần của những người con Mông dân dã đang được bảo vệ và truyền đi, từng ngày, từng giờ./.
Ngọc Dũng
