Dự án “Tăng cường sự tham gia của các tổ chức xã hội cấp cơ sở (CSOs) trong giám sát các chương trình REDD+ tại Việt Nam”, mã số CSO-LA/2019/411-843, do Liên minh Châu Âu (EU) tài trợ nhằm mục tiêu tăng cường sự tham gia của các tổ chức xã hội (CSOs) với vai trò là một tác nhân hiệu quả thúc đẩy quá trình quản trị và phát triển ở Việt Nam; xây dựng năng lực cho các tổ chức xã hội (CSOs) và các tổ chức cộng đồng (CBOs) trong lĩnh vực lâm nghiệp, giúp họ hợp tác với nhau và với các cơ quan lâm nghiệp tạo nên nền tảng cơ bản để tham gia hiệu quả vào giám sát các chương trình REDD+. Để đạt được mục tiêu này, dự án cần tăng cường năng lực sử dụng công nghệ viễn thám (Terra-i) để theo dõi sự thay đổi rừng cho các CSOs, CBOs và các cấp chính quyền địa phương nhằm nâng cao nhận thức và trang bị cho họ các kỹ năng kỹ thuật phù hợp để thực hiện giám sát độc lập thay đổi rừng.
Trong khuôn khổ dự án, với mục đích thúc đẩy sự tham gia của cộng đồng và các bên liên quan trong theo dõi, giám sát rừng nhằm hạn chế mất rừng và chuyển đổi rừng, Viện Quản lý rừng bền vững và Chứng chỉ rừng (SFMI) và Trung tâm Môi trường và Tài nguyên sinh học (CEBR) đã tổ chức khóa tập huấn “Sử dụng Terra-i trong theo dõi diễn biến rừng gần thời gian thực khu vực huyện Kỳ Sơn, tỉnh Nghệ An” cho 15 CSOs và 9 CBOs đến từ các xã Hữu Kiệm, Tây Sơn, Na Ngoi, huyện Kỳ Sơn, giúp họ nâng cao năng lực và có thể tham gia hiệu quả hơn vào Chương trình giảm phát thải của Nghệ An và của Việt Nam.
Tham dự buổi khai mạc khóa tập huấn, về phía huyện Kỳ Sơn có Ông Thò Bá Rê, Phó Chủ tịch UBND huyện Kỳ Sơn, Thành viên Ban chỉ đạo dự án; Ông Lang Thanh Lương; Chủ tịch Hội Nông dân huyện Kỳ Sơn; Ông La Văn Hà, Phó Chủ tịch UBND xã Hữu Kiệm; Ông Vừ Bá Rê, Phó Chủ tịch UBND xã Tây Sơn; Ông Mùa Bá Giờ, Chủ tịch UBND xã Na Ngoi. Về phía dự án, có sự tham gia của Bà Đào Thị Minh Châu, Phó giám đốc dự án, Trung tâm Môi trường và Tài nguyên Sinh học; Bà Dương Thị Liên, Điều phối viên dự án, Viện Viện Quản lý rừng bền vững và Chứng chỉ rừng; Bà Trần Thu Hà, Kế toán dự án, Viện Quản lý rừng bền vững và Chứng chỉ rừng; Cán bộ hỗ trợ kỹ thuật, Phan Văn Trọng, Trung tâm Nông nghiệp Nhiệt đới Quốc tế (CIAT); Ông Hồ Đình Quang, Hội sinh học Nghệ An, Giảng viên; Ông Nguyễn Thành Chung, Hội khoa học kỹ thuật lâm nghiệp Nghệ An, Trợ giảng. Đặc biệt, khóa tập huấn có sự tham của hơn 20 học viên đại diện cho các tổ chức xã hội, tổ chức cộng đồng đến từ địa bàn 3 xã Hữu Kiệm, Tây Sơn và Na Ngoi. Ngoài ra, đến tham dự và đưa tin về khóa tập huấn có đại diện của Trung tâm Văn hóa thông tin và Truyền thông huyện Kỳ Sơn.
Trong bài phát biểu khai mạc, ông Thò Bá Rê, Phó Chủ tịch UBND huyện Kỳ Sơn, Thành viên Ban chỉ đạo dự án, rất cảm ơn sự quan tâm của Ban quản lý dự án đã hướng tới Kỳ Sơn về vấn đề bảo vệ và phát triển tài nguyên rừng. Theo ông, Rừng được xem là lá phổi xanh của thế giới, rừng giúp điều hòa khí hậu, cân bằng sinh thái cho môi trường. Như ta chúng ta đã theo dõi trên các phương tiện thông tin đại chúng, thời tiết đang từng ngày thay đổi như hạn hán, lũ lụt xảy ra với tần xuất và cường độ ngày càng tăng gây ra những thiệt hại nghiêm trọng. Để làm giảm nguy cơ mất rừng, cần phải nâng cao hiệu quả quản trị rừng, trong đó vấn đề cốt lõi nhất là nâng cao tính minh bạch về thông tin, và tăng cường sự tham gia của cộng đồng địa phương và các tổ chức xã hội. Trong đó, Terra-I là một công cụ hữu hiệu, cho phép phát hiện và cảnh báo mất rừng theo thời gian thực, được cập nhật liên tục 2 tuần một lần. Tôi hi vọng rằng, thông qua các hoạt động của dự án sẽ không chỉ nâng cao năng lực, thúc đẩy sự tham gia, khẳng định vai trò của các tổ chức xã hội, người dân địa phương trên địa bàn huyện Kỳ Sơn nói chung, 3 xã thực hiện dự án (Tây Sơn, Hữu Kiệm, Na Ngoi) nói riêng. Ông mong rằng, những học viên tham gia đợt tập huấn phải nâng cao quan điểm về công tác quản lý và bảo vệ rừng, làm tốt công tác tuyên truyền, giải thích cho người dân để bảo vệ rừng, từng bước cải thiện môi trường sinh thái. Thông qua các cuộc họp dân, các hoạt động để làm cho người dân hiểu, người dân làm theo. Ông quán triệt rằng, các học viên phải học tập nghiêm túc, ghi chép đầy đủ, để có năng lực thực hiện tốt công tác bảo vệ rừng sau này, mọi người hãy xem rừng như “cái lông của con gà, con vịt, con trâu, con bò; nhổ hết lông là chết thân, đó là quy luật tự nhiên”. Chúng ta phải làm cho hoạt động này thật sự thiết thực hiệu quả, tương lai chúng ta sẽ lấy cái này nhân rộng trong nhận thức, hạn chế các hành vi tác động xấu đến tài nguyên thiên nhiên, tác động đến rừng”.
Trong thời gian 3 ngày, các học viên đã được trực tiếp tìm hiểu và thực hành các nội dung: (1) Giới thiệu về Phần mềm Terra-I; (2) sử dụng và phân tích dữ liệu Terra-I; (3) phương pháp điều tra kiểm chứng kết quả; (4) phương pháp lập kế hoạch điều tra thực địa và kiếm chứng trong phòng; (5) sử dụng phiếu thực địa và GPS; (6) thực địa và cập nhập thông tin lên hệ thống Terra-I.
Trong ngày đầu tiên của đợt tập huấn, TS. Đào Thị Minh Châu, Phó Giám đốc dự án đã giới thiệu rất chi tiết về Chương trình REDD+, vai trò của hệ thống giám sát độc lập với dự án. Các học viên đã được tìm hiểu kỹ về chương trình REDD+, mục tiêu, nội dung và các kết quả hoạt động của dự án. Trong phần chính của đợt tập huấn, dưới sự hướng dẫn của giảng viên TS. Hồ Đình Quang, Cán bộ kỹ thuật Phan Văn Trọng, Trợ giảng Nguyễn Thành Chung, các học viên đã được làm quen với hệ thống cảnh báo sớm hiện tượng mất rừng Terra-I và thực hành truy cập vào hệ thống Terra-I tại địa chỉ: http://www.terra-i.org/terra-i/data/data-terra-i_vietnam.html bằng máy vi tính hoặc điện thoại thông minh (smart phone) để thực hiện các thao tác: Truy cập bản đồ, lọc các thông tin cảnh báo mất rừng, tải bảng dữ liệu, đọc bảng dữ liệu; Định vị điểm mất rừng bằng Google Maps; Kiểm chứng trong phòng bằng Google Earth; Sử dụng GPS định vị tại điểm khảo sát; Sử dụng GPS định vị tại điểm khảo sát; Sử dụng và điền phiếu thực địa; Báo cáo thực địa. Các học viên được thực hành nhiều lần để thành thạo và tự lập kế hoạch thực địa, kiểm chứng hiện trường tại các điểm mất rừng thuộc xã Hữu Kiệm, huyện Kỳ Sơn.
Trong ngày cuối cùng của đợt tập huấn, 3 nhóm học viên đại diện cho 3 xã Hữu Kiệm, Tây Sơn, Na Ngoi đã đi thực địa hiện trường, sử dụng phiếu thực địa, chụp ảnh hiện trường, báo cáo thực địa theo mẫu phiếu các điểm có số thứ tự (ID): 5780, 5782, 5792, 5799, 5800, 5806. Kết quả cho thấy, các học viên đã thực hiện thành thạo các thao tác, cập nhập đầy đủ các thông tin thu thập được lên hệ thống trang web Terra-I Việt Nam.
Kết thúc khóa tập huấn, các học viên đã thảo luận và thống nhất các nội dung sẽ được tập huấn trong đợt tiếp theo, thảo luận và thống nhất các mẫu kế hoạch kiểm tra hiện trường, báo cáo hiện trường, thông tin liên lạc, các lô khoảnh và tiểu khu mà các bản tham gia dự án sẽ quản lý, theo dõi và bảo vệ rừng trong thời gian tới. Đặc biệt, các học viên cũng đã thống nhất một số nội dung hoạt động hàng tháng cho nhóm FCIM cấp cơ sở tại xã và các bản. Khóa tập huấn đã diễn ra thành công, hiệu quả và an toàn.
MỘT SỐ HÌNH ẢNH CỦA KHÓA TẬP HUẤN VỀ SỬ DỤNG TERRA-I
Ông Thò Bá Rê, Phó Chủ tịch UBND huyện Kỳ Sơn, phát biểu khai mạc khóa tập huấn
Bà Dương Thị Liên, Điều phối viên dự án phát biểu, dặn dò học viên
Ông Vừ Bá Rê, Phó Chủ tịch UBND xã Tây Sơn, thay mặt học viên phát biểu và nhận nhiệm vụ cho các học viên
TS. Đào Thị Minh Châu, Phó Giám đốc dự án, trình bày về Chương trình REDD+, vai trò của hệ thống giám sát độc lập với dự án
TS. Hồ Đình Quang, tập huấn cho học viên về hệ thống Terra-I
Nhóm học viên xã Tây Sơn thực hành tra cứu, định vị điểm mất rừng trên bản đồ và hệ thống Terra-i
Nhóm học viên xã Na Ngoi thực hành hệ thống Terra-I
Nhóm học viên xã Hữu Kiệm thực hành tra cứu bản đồ trên hệ thống Terra-I dưới sự trợ giúp của Cán bộ kỹ thuật CIAT Phan Văn Trọng
Cán bộ kỹ thuật Phan Văn Trọng hướng dẫn sử dụng website Terra-I Việt Nam cho các học viên
Nhóm học viên xã Hữu Kiệm thực hành sử dụng GPS
Nhóm học viên xã Hữu Kiệm thực hành sử dụng GPS để lấy vị trí, chỉ đường
Nhóm học viên tiến hành thực địa, xác nhận thông tin mất rừng tại địa điểm có ID 5792 có mức cảnh báo Trung bình tại xã Hữu Kiệm
Bà Dương Thị Liên, Điều phối viên dự án hướng dẫn, kiểm tra việc nhập dữ liệu, báo cáo kết quả thực địa theo mẫu phiếu của điểm ID 5800 lên hệ thống Terra-I của các học viên xã Hữu Kiệm
Nhóm học viên xã Na Ngoi thực hiện các Báo cáo thực địa theo mẫu phiếu lên hệ thống Terra-I
Nhóm học viên xã Tây Sơn thực hiện các Báo cáo thực địa theo mẫu phiếu lên hệ thống Terra-I
Cán bộ dự án, giảng viên, cán bộ kỹ thuật CIAT và các học viên tham dự khóa tập huấn chụp ảnh lưu niệm
Tin, bài: Điều phối viên hiện trường, Điều phối viên sự kiện.
