Dự án “Tăng cường sự tham gia của các tổ chức xã hội cấp cơ sở (CSOs) trong giám sát các chương trình REDD+ tại Việt Nam” do Liên minh Châu Âu (gọi tắt là EU) tài trợ nhằm mục tiêu tăng cường sự tham gia của các tổ chức xã hội với vai trò là một tác nhân tích cực và quan trọng thúc đẩy quá trình quản trị và phát triển rừng ở Việt Nam. Dự án nâng cao năng lực cho các tổ chức xã hội và các tổ chức cộng đồng trong lĩnh vực lâm nghiệp, giúp họ hợp tác với nhau và với các cơ quan lâm nghiệp tạo nên nền tảng cơ bản để tham gia hiệu quả vào giám sát các chương trình REDD+.
Trong khuôn khổ các hoạt động của dự án EU, Ban quản lý dự án đã tuyển được 1 chuyên gia tư vấn để xây dựng cơ chế hoạt động của FCIM và viết sách hướng dẫn FCIM. Chuyên gia tư vấn có nhiệm vụ xây dựng được Khung lý thuyết và cơ chế hoạt động, vận hành của mạng lưới FCIM từ cấp cơ sở (cấp huyện và xã) đến cấp tỉnh và khu vực phù hợp với mục tiêu của dự án và điều kiện thực tiễn của địa phương. Đồng thời, tư vấn chỉnh sửa và hoàn thiện cấu trúc và cơ chế hoạt động của FCIM phù hợp với thực tiễn hoạt động và bối cảnh tiến trình dự án tại 2 huyện Tương Dương và Kỳ Sơn. Cuối cùng, 01 cuốn sách hướng dẫn hoạt động của mạng lưới FCIM sẽ được biên soạn và phát hành, là tài liệu và cẩm nang quý giá cho các hoạt động tiếp theo của dự án.
Để xây dựng được cuốn sách hướng dẫn FCIM, hình thành được Khung lý thuyết, cấu trúc, thành phần và cơ chế hoạt động, vận hành của mạng lưới FCIM; đề xuất phương án vận hành và đảm bảo mục tiêu giám sát quản trị rừng hiệu quả, cuộc họp 1 ngày đã được tiến hành tại Phòng họp Diamon Place, Khách sạn Giao tế, Số 9 Hồ Tùng Mậu, TP. Vinh, Nghệ An.
Cuộc họp có sự tham gia của ông Nguyễn Văn Sản, Giám đốc dự án, Bà Đào Thị Minh Châu, Phó Giám đốc dự án, Bà Dương Thị Liên, Điều phối viên dự án; Bà Đặng Thị Thùy Dung, Điều phối viên hiện trường huyện Kỳ Sơn, Bà Trần Thị Ngọc Linh, Điều phối viên hiện trường huyện Tương Dương, Ông Lang Thanh Lương, Chủ tịch Hội nông dân huyện Kỳ Sơn, Bà Lương Thị May, Uỷ viên thường vụ Hội Nông dân huyện Tương Dương và Ông Nguyễn Thành Nhâm, chuyên gia tư vấn viết sách hướng dẫn FCIM cho dự án.
Trong buổi họp đầu tiên, ông Nguyễn Thành Nhâm, chuyên gia tư vấn FCIM đã trình bày với BQL dự án và các bên liên quan bản đề xuất xây dựng cơ chế giám sát độc lập thay đổi rừng trong bối cảnh chương trình REDD+ và các hoạt động dự án. Chuyên gia đã đề xuất được cấu trúc hệ thống FCIM với 3 trụ cột chính là Tổ chức, Công nghệ và Đối thoại. Các trụ cột được kết nối với nhau thông qua cơ chế trao đổi thông tin bao gồm (1)Thông tin cảnh báo mất rừng từ hệ thống Terra-i được cập nhật và công khai trong mạng lưới FCIM; (2) Các cảnh báo mất rừng diện tích lớn hoặc hàng loạt điểm cảnh báo mất rừng cho cùng khu vực và thông tin từ tổ/nhóm giám sát sau khi phát hiện phá rừng trái pháp luật; (3) kênh trao đổi thông tin định kỳ với các báo cáo xác nhận hiện trường của các nhóm FCIM cấp thôn bản. Từ đó, chuyên gia đã đề ra 02 phương án viết sách FCIM cho dự án là Biên soạn dưới dạng sổ tay, hỏi đáp và Biên soạn dưới dạng sách hướng dẫn.
Ông Nguyễn Thành Nhâm, Chuyên gia tư vấn trình bày các đề xuất và phương án xây dựng cuốn sách hướng dẫn FCIM
Thay mặt BQL dự án, ông Nguyễn Văn Sản, Giám đốc dự án đã đóng góp ý kiến, tư vấn và quyết định lựa chọn 01 phương án xây dựng cuốn sách hướng dẫn FCIM, để đáp ứng các mục tiêu và nội dung của dự án. Tuy nhiên, cấu trúc các phần cần thay đổi, kế thừa điểm mạnh của mỗi phương án để được cấu trúc cuối cùng cho cuốn sách. Trong đó, ông nhấn mạnh đối với Phần I cuốn sách nên viết ngắn gọn, dành nội dung cho Phần II, bổ sung các thuật ngữ, chữ viết tắt và các luật liên quan về vai trò của các tổ chức xã hội cấp cơ sở như Luật lâm nghiệp, luật bảo vệ môi trường, luật đa dạng sinh học, nghị định 156, chiến lược phát triển lâm nghiệp.
Ông Nguyễn Văn Sản, Giám đốc dự án phát biểu và góp ý cho các phương án để biên soạn sách hướng dẫn.
Trong buổi họp tiếp theo, các thành viên tham dự cuộc họp cũng đã có những đóng góp, trao đổi thẳng thắn về nội dung và cấu trúc cuốn sách FCIM, đánh giá đây là tài liệu rất quan trọng cho chuỗi hoạt động tiếp theo của dự án. Bà Đào Thị Minh Châu, Phó Giám đốc dự án đã thống nhất Cuốn sách hướng dẫn có 2 phần lớn, bao gồm: Phần A. Các căn cứ và lý thuyết hình thành mạng lưới (Giới thiệu tóm tắt nội dung dự án, Hướng dẫn xây dựng và thực hiện Giám sát độc lập thay đổi rừng); và Phần B. Mạng lưới FCIM và vận hành (Khung lý thuyết và các bước hình thành mạng lưới, Cấu trúc và vận hành Mạng lưới FCIM). Bà Trần Thị Ngọc Linh, điều phối viên hiện trường Tương Dương đóng góp ý kiến, với các thành phần nòng cốt: Hội nông dân, hội phụ nữ, đoàn thanh niên, cần xây dựng FCIM cấp thôn bản, cấp xã, cấp huyện và cấp tỉnh (Tiêu chí lựa chọn, thành viên, vai trò nhiệm vụ, tài chính hoạt động và quy chế). Trong đó, chi phí dành cho in ấn cuốn sách cũng rất tốn kém, cần phải quan tâm đến độ ngắn gọn, nhưng súc tích và dễ hiểu đổi với người dân miền núi, phát biểu của bà Đặng Thị Thùy Dung. Trong khi đó, bà Dương Thị Liên, Điều phối viên dự án cho rằng, phần III và IV nên lồng ghép vào nhau và phải thể hiện rõ được trách nhiệm của FCIM trong viết báo cáo, bản tin, hiện trường, tài chính.
Bà Đào Thị Minh Châu, Phó Giám đốc dự án thống nhất các phương án và trình bày cấu trúc của cuốn sách hướng dẫn FCIM
Đại diện các huyện nơi thụ hưởng dự án, ông Lang Thanh Lương đồng ý với phương án lựa chọn cuốn sách hướng dẫn nhưng cần chỉ rõ tổ chức vận hành, cơ chế trao đổi thông tin, để cuốn sách thật sự là tài liệu hữu ích cho các nhóm FCIM cấp xã cũng như thôn bản.
Sau khi thảo luận và bàn bạc các thành viên tham gia cuộc họp đã thống nhất được phương án và bố cục của cuốn sổ tay FCIM. Chuyên gia tư vấn sẽ có thời gian để chỉnh sửa, viết và vận hành thử khung lý thuyết đã đề ra để có cuốn sách cuối cùng xuất bản trong năm thứ nhất dự án, dự kiến kết thúc vào tháng 08 năm 2021.
Tin bài và ảnh: Điều phối viên hiện trường
